سازوکار اثرگذاری طرح های بهسازی و نوسازی بر کیفیت محیطی محله های سنتی، نمونه موردی: محله جولان همدان

شهر یا محله دارای جریانات اجتماعی و فرهنگی متنوع و مختلفی است که بی توجهی به آن ها، سبب شکست و یا توفیق اندک در تجارب و پروژه های بهسازی و نوسازی در ایران شده است. هدف از این مقاله، بررسی میزان تأثیر طرح ها و تجارب بهسازی و نوسازی در ارتقاء کیفیت محیطی محله های فرسوده و سنتی می باشد. محله جولان همدان، نمونه موردی مورد مطالعه در این پژوهش است. محله جولان همدان را خیابانی که از دل این بافت عبور کرده به دو نیم تقسیم کرده است که طرح های بهسازی و نوسازی در بافت شمالی اجرا شده است. این مقاله به دنبال آن است تا کیفیت محیطی بافت شمالی را با بافت جنوبی آن مقایسه کرده و تأثیرات اجرای طرح بهسازی و نوسازی را در کیفیت محیطی بافت شمالی ارزیابی نماید تا با آسیب شناسی علل توفیق اندک طرح های نوسازی و بهسازی، بتوان گره گشای بسیاری از مشکلات در تهیه طرح های آتی در بافت های سنتی شود. نوع تحقیق، پژوهشی–کاربردی و روش کار پیمایشی و از طریق پرسش نامه می باشد. حجم نمونه 393 نفرکه به صورت تصادفی انتخاب شده اند و اطلاعات از طریق نرم افزار amos، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. تحلیل داده ها بیان گر این واقعیت است که کیفیت محیطی از دیدگاه عینی در فرایند بهسازی و نوسازی محله ارتقاء پیدا کرده است. اما در بخش ذهنی در دو شاخص سرزندگی و امنیت تغییر کیفیت چندانی مشاهده نمی شود و همچنین افت قابل توجهی را در شاخص  پیوندهای اجتماعی نشان می دهد. بنابراین به دلیل آن که در بافت شمالی خانه های با هویت به آپارتمان های خشک و بی روح تبدیل شده اند، تسلط نظام ماشین بر پیکره بندی این بافت دیده می شود. بنابراین می توان عنوان کرد که میزان اثرگذاری طرح های نوسازی و بهسازی محله جولان در شناخت توقعات و تصویرهای شکل گرفته در ذهن ساکنان، موفقیت چندانی کسب نکرده است.